Tez Adı: Lise Rehber Öğretmenlerine Yönelik Tüm Okul Yaklaşımına Dayalı Sanal Zorba Farkındalığı ve Sanal Zorbalıkla Başaçıkma Stratejilerini Kazandırma Programının Etkililiği
Yazar: Yunus Altundağ
Danışman: Prof. Dr. Tuncay Ayas
Yıl: 2018
Tez Türü: Doktora
Yer Bilgisi: Sakarya Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı / Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bilim Dalı
Özet
Bu araştımanın amacı, tüm okul yaklaşımına dayalı olarak hazırlanan sanal zorbalıkla başa çıkma stratejileri ve sanal zorba farkındalığını kazandırma programının rehber öğretmenler ve öğrenciler üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışma grubunu 2017-2018 Eğitim-Öğretim yılı Bolu ilinde çalışan 24 Rehber Öğretmen ile yine Bolu’daki iki Mesleki ve iki Anadolu Lisesi’ne devam eden 675 öğrenci oluşturmuştur. Çalışma verilerinin toplanmasında Rehber Öğretmen boyutunda Öğretmenler için Sanal Zorbalıkla Başa Çıkma Stratejileri Ölçeği (ÖSZBÇSÖ) ile Öğretmenler için Sanal Zorba Farkındalık Ölçeği (ÖSZFÖ), öğrenci boyutunda ise Sanal Zorba Farkındalık Ölçeği (SZFÖ) ile Sanal Zorbalıkla Baş Etme Ölçeği (SZBEÖ) kullanılmıştır. Ayrıca her iki gruba yönelik olarak hazırlanan Kişisel Bilgi Formu ile temel betimsel bilgiler elde edilmiştir. Veriler, istatistik paket programları yardımıyla analiz edilmiştir. Verilerin analizinde ise ölçüm yapılan değişkenlere bağlı olarak temel betimsel testlerin yanında Shapiro-Wilk testi, Kolmogorov-Smirnov testi, Levene testi, t-testi, tekrarlı ölçümler için iki faktörlü varyans analizi (ANOVA) ile ölçümler arası farkları karşılaştırmak amacıyla Bonferroni çoklu karşılaştırma testleri kullanılmıştır. Çalışmanın ilk aşaması olan Rehber öğretmen boyutunda, tüm okul yaklaşımına dayalı olarak hazırlanan sanal zorbalıkla başa çıkma stratejileri ve sanal zorba farkındalığını kazandırma programının rehber öğretmenlerin sanal zorbalıkla başa çıkma stratejileri ile sanal zorba farkındalığı üzerindeki etkisi incelenmiştir. 12’si deney ve 12’si kontrol grundaki rehber öğretmenlerden deney grubundaki rehber öğretmenlere dört oturumluk eğitim programı uygulanmıştır. Ancak kontrol grubuna herhangi bir işlem yapılmamıştır. Yapılan analizler sonucunda deney grubundaki rehber öğretmenlerin sanal zorbalıkla başa çıkma stratejileri ile sanal zorba farkındalık puanlarının deneysel işlem sonrasında arttığı ve iki ay sonra yapılan izleme ölçümünde de bu düzeyin korunduğu görülmüştür. Bunun yanında kontrol grubundaki Rehber öğretmenlerin her iki ölçek için de son test ve izleme testi ölçümlerinde istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur. Çalışmanın diğer grubu olan öğrenciler ise deney ve kontrol grubundaki Rehber öğretmenlerin çalıştıkları okullardan seçilmiştir. Deney okullarında ise tüm okul yaklaşımına dayalı olarak yıllık rehberlik programına sanal zorbalık konusu eklenmiştir. Bu kapsamda öğrenci, öğretmen ve velilere eğitim verilmiştir. Yine öğrencilere yönelik grup rehberliği yapılmış, öğrenci ve velilere yönelik afiş ve broşür çalışmaları yapılmıştır. Kontrol okullarına ise herhangi bir işlem yapılmamıştır. Dönem sonunda deney ve kontol okullarında yapılan son test ölçümleri neticesinde deney grubunun sanal zorbalıkla baş etme ve sanal zorba farkındalık puanlarında anlamlı bir artış olduğu görülmüştür. Kontrol grubunda ise anlamlı bir değişim olmadığı bulunmuştur. Ancak deney grubundaki öğrencilerin sanal zorbalıkla baş etme puanlarında anlamlı bir değişim olmakla birlikte bu değişime ilişkin etki büyüklüğü küçük düzeyde kalmıştır.
