Tez Adı: Ergenlerde Gelişimsel Değişkenlerin Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyet ile İlişkisinin İncelenmesi
Yazar: Gülendam Akgül
Danışman: Prof. Dr. Müge Artar
Yıl: 2018
Tez Türü: Doktora
Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Eğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı / Eğitim Psikolojisi Bilim Dalı
Özet
Bu çalışma ergenlerde kimlik gelişimi, duygu düzenleme ve akran ilişkilerinin siber zorbalık davranışları ile ilişkisini incelemeyi amaçlamıştır. Aynı zamanda siber zorbalığın siber mağduriyet ile zamana bağlı ilişkisi de incelenmiştir. Son olarak, siber mağduriyet ile siber zorbalık arasındaki boylamsal ilişkide akran ilişkileri ve duyguların bastırılmasının aracılık rolü test edilmiştir. Araştırmanın birinci kısmına Ankara ilinde farklı ortaöğretim kurumlarına devam eden 13-20 yaş aralığında 1211 ergen katılmıştır. Çalışmanın boylamsal örneklemini oluşturması için aynı örnekleme 4 ay sonra tekrar ulaşılarak 344 katılımcıdan ikinci kez veri toplanmıştır. Verilerin toplanmasında, Utrecht Kimlik Bağlanma Ölçeği (U-MICS), Duygu Düzenleme Ölçeği, Akran İlişkileri Ölçeği (AİÖ) ve Revize Edilmiş Siber Zorbalık Envanteri-II (RCBI-II) kullanılmıştır. Verilerin analizinde iki faktörlü varyans analizi, yapısal eşitlik modellemesi ve hiyerarşik regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, kimlik gelişiminin farklı boyutlarının hem siber zorbalık üzerinde hem de akran ilişkileri ve duyguların bastırılması üzerinde doğrudan etkiye sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca akran ilişkileri duyguların bastırılması ile siber zorbalık ilişkisinde aracılık etkisine sahiptir. Duygu düzenlemede duygularını bastırma stratejisini kullanan ergenlerin akran ilişkilerinin daha iyi olduğu, akran ilişkileri iyi olan ergenlerin de daha az siber zorbalıkta bulunduğu görülmüştür. Ayrıca bu araştırma siber mağduriyetin zamansal olarak siber zorbalıktan önce geldiğini ortaya koymaktadır. Son olarak Genel Gerginlik Kuramınca önerilen birinci zamanda ölçülen siber mağduriyetin ikinci zamanda ölçülen siber zorbalık ile doğrudan ilişkili olduğu, ancak duyguları düzenleme becerilerinin ve akran ilişkilerinin bu ilişkide aracılık rolü bulunmadığı görülmüştür. Tüm bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılarak, ileri araştırmalar ve eğitim uygulamaları için öneriler sunulmuştur.
