Tez Adı: Üniversite Öğrencilerinin Dijital İyi Oluş Hallerinin Değerlendirilmesi
Yazar: Dönay Nisa Kara
Danışman: Doç. Dr. Sezer Kanbul | Prof. Dr. Yağmur Çerkez
Yıl: 2019
Tez Türü: Doktora
Yer Bilgisi: Yakın Doğu Üniversitesi / Yurtdışı Enstitü / Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı / Eğitim Bilimleri Bilim Dalı
Özet
Günümüzde teknolojinin yoğun bir şekilde kullanımı bireylerin dijital araç ve uygulamalardan kaynaklı iyi oluş hallerini olumlu-olumsuz etkilediği ve beraberinde birçok e-hastalığı getirdiği literatürde dile getirilmektedir. İyi oluş hali; bireylerde sadece hastalanma durumu olmayıp, fiziksel sosyal ve ruhsal boyutlarda da mutlu olma halidir. Bireylerin “dijital iyi oluş” hallerinin araştırılması mesleğinde daha başarılı olmaları açısından önemlidir. Bu düşünceden yola çıkarak bu araştırmada, meslekleri gereği teknoloji kullanımının önemli olduğu üniversite öğrencileri için de dijital teknoloji kullanımından kaynaklı sosyal, çevresel ve ruhsal halleri incelenmiştir. Üniversite öğrencilerinin dijital iyi oluş hallerinin cinsiyet, bölüm, teknolojiyi kullanım ve sosyal medyayı kullanma amacı gibi değişkenler bakımından değerlendirilmiştir. Bu çalışma kapsamında ‘Dijital İyi Oluş Ölçeği’ geliştirilmiştir. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. Geçerlik analizinde açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi kullanılmıştır. Analizler sonucunda kalan maddeler ile katılımcıların cinsiyet, yaş gibi değişkenlerine göre dijital iyi oluş halleri değerlendirilmiştir. Geçerlik ve güvenirlik analiz sonuçlarına göre; 12 maddeli 4 boyutlu ve 5’li likert tipinde derecelendirilmiş Dijital İyi Oluş Ölçeği geçerli ve güvenilir bir ölçektir. Analizler sonucunda kalan maddeler ile katılımcıların cinsiyet, yaş gibi değişkenlerine göre dijital iyi oluş halleri değerlendirilmiştir. Kadın ve erkek katılımcıların dijital iyi oluş hallerinin değişip değişmediğini belirlemek amacıyla “Siber v zorbalığa uğramamak için tanımadığım kişilerle iletişim kurmamak beni mutlu eder.” Maddesindeki cinsiyete göre bu farklılığın erkek katılımcılara göre kadın katılımcılarda daha yüksek ve anlamlı olduğu görülmektedir. Yani kadın katılımcılar siber zorbalıkla karşılaşmamak için tanımadıkları kişilerle iletişim kurmamaktadırlar. Öğrencilerin cinsiyetlerine göre ölçek boyutlarına verdiği yanıtları karşılaştırmak üzere verdikleri yanıtlarının ortalamaları cinsiyete göre anlamlı olarak değişmektedir. Ölçek boyutlarını, sosyal medyayı boş zamanı geçirmek amaçlı kullanma durumuna öğrencilerin ölçek boyutlarına verdikleri yanıtlar incelendiğinde, “Facebook” boyutu sosyal medyayı araştırma yapmak amaçlı kullanma durumlarına göre farklılık gösterdiği saptanmıştır. Üniversite öğrencilerinin okudukları bölümün dijital iyi oluş hali üzerinde etkisini ölçmek amacı ile karşılaştırma sonuçları verilmiş ve “Facebook kullanmak beni mutlu eder” maddesi dışında kalan diğer maddelerde bölümün etkisi üzerinde anlamlı bir fark bulunmamıştır. “Facebook kullanmak beni mutlu eder.” Maddesi bölümlere göre değişmektedir. Özel eğitim öğretmenliği bölümü okuyan öğrencilerin “Facebook kullanmak beni mutlu eder” Maddesine verdikleri yanıtların okul öncesi öğretmenliği bölümü okuyan öğrencilere göre daha yüksek ve anlamlı bir fark çıkmıştır. Sosyal medyayı iletişim amaçlı kullanıp kullanmamalarına göre katılımcıların dijital iyi oluş hallerinin değişip değişmediğini incelemek üzere sosyal medyayı iletişim amaçlı kullanma durumuna göre anlamlı bir fark bulunmamıştır. Öğrencilerin dijital iyi oluş hallerini sosyal medyayı oyun amaçlı kullanma durumuna göre karşılaştırmak amacıyla incelendiğinde göre anlamlı bir fark bulunmamıştır. Ayrıca bireylerin dijital iyi oluş hallerine yönelik bir tanıtım ve bilgi broşürü literatüre ve uzman görüşlerine dayanılarak çalışma kapsamında oluşturulmuştur. Broşürde bireylerin dijital ortamları nasıl yararlı kullanabileceklerine dair bilgiler verilmiş ve üniversitenin uzaktan eğitim birimine bağlı sistemine erişim verilmiştir.
