Tez Adı: Baş Etme Yöntemleri, Duygu Düzenleme, Ruminasyon ve Algılanan Sosyal Desteğin Geleneksel ve Siber Zorbalık Mağduriyeti ile İlişkilerinin Modellenmesi
Yazar: Çiğdem Topcu
Danışman: Prof. Dr. Özgür Erder Baker
Yıl: 2014
Tez Türü: Doktora
Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
Özet
Bu çalışmanın amacı baş etme yöntemleri, duygu düzenleme, ruminasyon, ve algılanan sosyal desteğin geleneksel ve siber zorbalık mağduriyeti ile ilişkilerinin modellenmesidir. Araştırmaya Ankara’da devlet liselerinde okuyan ve yaşları 14 ve 18 arasında değişen 853 ergen katılmıştır. Veri toplamak için Yenilenmiş Siber Zorbalık Envanteri-II, Yenilenmiş Olweus Zorba/Mağdur Ölçeği, Başa Çıkma Stratejileri Ölçeği Kısa Formu, Duygu Düzenleme Ölçeği, Ruminasyon Ölçeği Kısa Formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Güçler ve Güçlükler Ölçeği kullanılmıştır. Katılımcılardan zorbalık mağduru olanlar belirlendikten sonra, geleneksel ortamda yapılan zorbalık ile siber zorbalık arasında güçlü bir ilişki bulunduğu için, önerilen model hem geleneksel (n = 482) hem de siber ortamda (n = 511) mağduriyet yaşayanlarla test edilmiştir. YEM analizi sonuçlarına göre zorbalık mağduriyeti fonksiyonel olmayan baş etme yöntemleri aracılığıyla içe yönelim davranışlarıyla pozitif ilişkili bulunmuştur. Ayrıca, zorbalık mağduriyeti, aileden alınan sosyal desteğin az olarak algılanması ve yeniden ele alma yönteminin kullanılmaması aracılığıyla da içe yönelim davranışlarıyla pozitif ilişkili bulunmuştur. Geleneksel zorbalık mağdurları için ruminasyon aracılığıyla içe yönelim davranışları ile pozitif bir ilişki bulunmuştur fakat bu yol siber zorbalık mağdurları için istatistiksel olarak anlamlı değildir. Ek olarak, araştırma sonuçları zorbalık mağduriyeti ile içe yönelim davranışı arasında birçok dolaylı ilişki ortaya çıkarmıştır. Sonuç olarak, geleneksel zorbalık ve siber zorbalık mağdurları ile test edilen iki model bulguları arasında görülen küçük birkaç farka rağmen oldukça benzer sonuçlar elde edilmiştir. Her iki model için de baş etme yöntemleri, ruminasyon, yeniden ele alma, ve aileden algılanan sosyal destek aracılığıyla zorbalık mağduriyeti ile içe yönelim davranışı arasında dolaylı ilişkiler bulunmuştur. Bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır.
