Tez Adı: Troller ve Siber Zorbalar Arasındaki Farklar ve Trollemenin Öz-Yönetim Kuramı Çerçevesinden İncelenmesi
Yazar: Elif Manuoğlu
Danışman: Prof. Dr. Bengi Öner Özkan
Yıl: 2020
Tez Türü: Doktora
Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Psikoloji Ana Bilim Dalı
Özet
Bu tez trolleme ve siber zorbalık arasındaki farkları incelemeyi ve trolleme davranışlarını Öz-Denetim Kuramı çerçevesinden araştırmayı amaçlamaktadır. İnternet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte, çevrimiçi trolleme ve siber zorbalık yeni bir tür çevrimiçi taciz türü olarak ortaya çıkmıştır ve yaygınlaşmıştır. Ancak trolleme ve siber zorbalık arasındaki farklar alanyazında belirsizdir. Bununla birlikte, geçmiş çalışmalar trolleme için kuramsal bir çerçeve olmadan çeşitli motivasyonlar ortaya koymuştur. Çalışmanın asıl verisi toplanmadan önce, kendilerini troll olarak tanımlayan bireylerle (8 kadın) trollemenin doğası hakkında daha derin bilgi elde etmek amacıyla nitel görüşmeler yapılmıştır. Nitel görüşmelerden sonra, 809 üniversite öğrencisi Çalışma 1’e katılmıştır. Troller ve siber zorbalar arasındaki farkları incelemek için karanlık üçlü, benlik saygısı ve tanınma ihtiyacı ölçülmüştür ve sadece tanınma ihtiyacı puanları anlamlı bir faklılık göstermiştir. Bununla birlikte, regresyen analizleri açık saldırganlıktan ziyade ilişkisel saldırganlığın trolleme/siber zorbalık ve karanlık üçlü/tanınma ihtiyacı arasındaki ilişkilerde anlamlı bir aracı değişken olduğunu göstermiştir. Çalışma 2’de trolleme davranışlarını yordamak için öz-yönetim kuramının önermeleri olan temel ihtiyaç tatmini ve hayat amaçları kullanılmıştır. Altı yüz doksan beş üniversite öğrencisi çalışmaya katılmıştır. Temel olarak cinsiyet, ilişkisellik ihtiyaç tatmini ve trolleme arasındaki ilişkide anlamlı bir aracı değişken olmuştur. Bu tezde karanlık üçlü ve çevrimiçi antisosyal davranışlar arasındaki güçlü ilişki bir kez daha gösterilmiştir. Buna ek olarak, trolleme davranışlarının altında yatan motivasyonlar kuram temelli bir yaklaşımla keşfedilmiştir. Gelecek çalışmalar yapı hakkındaki bilgileri artırmak için az çalışılmış trolleme davranışlarını incelemeye devam etmelidir. Çıkarımlar ve gelecek yönlendirmeler tartışılmıştır.
