Tez Adı: Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim Araştırma Hastanesinde Staj Yapmakta Olan Ergen Bireylerde Zorbalık ve İntihar Eğiliminin Araştırılması
Yazar: Eda Nur Güneysu Baş
Danışman: Prof. Dr. Sadık Sami Hatipoğlu
Yıl: 2023
Yer Bilgisi: Sağlık Bilimleri Üniversitesi / Tıp Fakültesi / Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
Özet
AMAÇ: Bu çalışmada Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim Araştırma Hastanesi’nde staj yapmakta olan ergen bireylerde zorbalık ve intihar eğiliminin araştırılması amaçlanmıştır.
GEREÇ VE YÖNTEM: Bu çalışma; tek merkezli, kesitsel tanımlayıcı nitelikte bir araştırma olarak planlandı. Çalışmanın evreni İstanbul Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim Araştırma Hastanesi’nde veri toplama sürecinde staj yapan 16-19 yaş arası bireylerden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak literatür taranarak hazırlanan sosyodemografik özelliklerine ilişkin 14 soruluk anket formu,26 soru içeren Ergenler için Zorbalık ve Siber Zorbalık Ölçeği (BCS-A) ve4 soru içeren İntihar Davranış Ölçeği kullanıldı. İstatistiksel analizler için SPSS versiyon 17.0 programından yararlanıldı ve p değerinin 0.05’in altında olduğu durumlar istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. Veriler bireylerle yüz yüze görüşülerek toplanmıştır.
BULGULAR: Çalışmamız%67,73’ü (n=149) kadın, %32,27’si (n=71) erkek olmak üzere toplamda 220 katılımcıyla yapılmıştır. Çalışmaya katılanların yaş ortalaması 17,35±0,6′ dır. Katılımcıların ZSÖ-E Toplam Puan ortalaması ise 10,09±14,74’tür. Zorba olan 31 kişi (%14,09), kurban olan 47 kişi (%21,36) ve hem zorba-hem kurban olan 45 kişi (%20,45)’dir. Zorbalık alt tiplerine bakıldığında en sık görülen zorbalık alt tipi ilişkisel zorba olan 42 kişi (%19,09), en sık görülen kurban alt tipi ise sözel kurban 34 kişi (%15,45)’dir. Fiziksel zorbalık ve siber zorbalık erkeklerde kadınlara göre anlamlı olarak fazla bulunmuştur.(p<0,001)Çalışmamızda anne eğitim durumu, baba eğitim durumu ve okul başarısının zorbalıkla ilişkisi anlamlı bulunmamıştır. Aile ortalama geliri arttıkça, ilişkisel zorba olma oranı ve ilişkisel zorba-kurban olma oranı anlamlı olarak artmaktadır.(p:0,026,p:0,028). Günlük telefon kullanım süresi arttıkça, sözel zorbalık ve ilişkisel zorbalık oranı anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. (p:0,010,p:0,001). Günlük bilgisayar kullanım süresi arttıkça siber kurban olma oranı, fiziksel zorba olma oranı, sözel zorba olma oranı ve ilişkisel zorba olma oranı anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. (p:0,008, p;0,001,p:0,007, p:0,003) Televizyon süresi ile zorbalık arasındaki ise anlamlı bir sonuç bulunmamıştır. Sözel zorba ve ilişkisel zorba olma oranı psikiyatri başvurusu olanlarda, olmayanlara göre anlamlı yüksek bulunmuştur. (p:0,001, p:0,011) İntihar Davranış Ölçeği sorularına bakıldığında, hem zorba hem kurban olan ergenlerde ‘Hiç kendinizi öldürmeyi düşündüğünüz veya öldürmeye teşebbüs ettiğiniz oldu mu?’, ‘Birisine hiç intihar edebileceğinizi veya edeceğinizi söylediniz mi?’, ‘Bir gün intihara teşebbüs etme olasılığınız nedir?’ sorularına ‘Asla’ yanıtını verme oranı anlamlı olarak düşük bulunmuştur. Cinsiyet, okul başarısı, aile yapısı, anne-baba eğitim durumu ve aile ortalama geliri ile İntihar Davranış Ölçeği arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Psikiyatrik geçmişi olanların ‘Son bir yıl içinde ne kadar sıklıkla kendinizi öldürmeyi düşündünüz?’ sorusuna ve ‘Birisine hiç intihar edebileceğinizi veya edeceğinizi söylediniz mi?’ sorusuna ‘Asla’ yanıtını verme oranı psikiyatrik geçmişi olmayanlara göre anlamlı olarak düşük bulunmuştur. Aile psikiyatrik geçmişi olanlarda ‘Hiç kendinizi öldürmeyi düşündüğünüz veya öldürmeye teşebbüs ettiğiniz oldu mu?’, ‘Son bir yıl içinde ne kadar sıklıkla kendinizi öldürmeyi düşündünüz?’, ‘Birisine hiç intihar edebileceğinizi veya edeceğinizi söylediniz mi?’, ‘Bir gün intihara teşebbüs etme olasılığınız nedir?’ sorularına ‘Asla’ yanıtını verme oranı anlamlı olarak düşük bulunmuştur. (p:0,005,p:0,042,p:0,027, p:0,031) Günlük telefon kullanım ve televizyon izleme süreleri ile katılımcılar İntihar Davranış Ölçeği sorularına verdikleri yanıtlar arasında anlamlılık bulunmamıştır. Günlük bilgisayar kullanım süresi arttıkça ‘Hiç kendinizi öldürmeyi düşündüğünüz veya öldürmeye teşebbüs ettiğiniz oldu mu?’ ve ‘Bir gün intihara teşebbüs etme olasılığınız nedir?’ sorularına ‘Asla’ yanıtı verme oranı anlamlı olarak düşük bulunmuştur.
SONUÇ: Bu çalışma sağlık alanındaki ergenlerde zorbalığın oldukça sık görüldüğünü ve cinsiyet, aile geliri, telefon/bilgisayar kullanım süresi ve psikiyatrik geçmiş ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca zorbalık ile intihar arasındaki ilişki zorbalığın ele alınması gereken önemli bir toplumsal durum olduğuna bir kez daha işaret etmektedir. Çocukların ruhsal ve fiziksel sağlığını korumak için ailelerin akran zorbalığı hakkında bilgilendirilmesi gereklidir. Uygun ulusal programlarla ve kurumlar arası iş birliği ile zorbalık hakkında bilgilendirici eğitimler düzenlenmelidir. Ayrıca sağlık hizmeti sunan sağlık profesyonellerinin zorbalık konusundaki farkındalıklarını arttırmaya yönelik hizmet içi eğitim gereksinimi de önem arz etmektedir.
