Tez Adı: Sağlığı Geliştirme Modeline Temellendirilmiş Web Tabanlı Siber Zorbalık Eğitimi ile Siber Zorba Adölesan ve Ebeveynlerinde Farkındalık Oluşturma
Yazar: Dilek Uludaşdemir
Danışman: Doç. Dr. Sibel Küçük
Yıl: 2021
Tez Türü: Doktora
Yer Bilgisi: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü / Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı / Hemşirelik Bilim Dalı
Özet
Araştırma Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli’ne Temellendirilmiş Web Tabanlı Siber Zorbalık Eğitimi (SGM-SZFE) ile siber zorba adölesan ve ebeveynlerinde farkındalık oluşturmak amacıyla ön test son test müdahale ve kontrol gruplu deneysel desende yapılmıştır. Ankara il merkezinde yer alan 12 lisede öğrenim gören, Yenilenmiş Siber Zorbalık Envanteri II (YSZE-II) “ben yaptım” bölümünden 11 ve üzerinde puan alan müdahale grubunda 33, kontrol grubunda 31 olmak üzere toplam 64 adölesan ve ebeveyni araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Müdahale grubunda yer alan adölesanlara Siber Zorbalık Tanımı ve Çeşitleri, Siber Zorbalık Nedenleri ve Sonuçları, Dijital Vatandaşlık Öz Yeterliliği, Empati, Güvenli İnternet Kullanımı, ebeveynlere ise Siber Zorbalık Tanımı ve Çeşitleri, Siber Zorbalık Nedenleri ve Sonuçları, Dijital Ebeveynlik Öz yeterliliği, Empati ve Güvenli İnternet Kullanımı konularına ait eğitim videoları ile araştırmacı tarafından oluşturulan www.dijitalgencdijitalebeveyn.com web sitesi üzerinden her hafta bir eğitim olmak üzere toplam beş hafta eğitim verilmiştir. Kontrol grubuna herhangi bir eğitim verilmemiştir.Veriler çevrimiçi olarak Adölesan, Ebeveyn Veri Toplama Formu, YSZE-II, SGM- SZFE Adölesan ve Ebeveyn Değerlendirme Formları, Sistem Kullanılabilirlik Skalası (SUS), Eğitim Videolarını Değerlendirme Memnuniyet Formu ile çevrimiçi toplanmıştır. Analizde sayı, yüzde, gruplar arası homojenlik, Mann Whitney U, Wilcoxon, bağımsız örneklemler t testleri kullanılmıştır. Araştırmada müdahale grubunda eğitim sonrası SGM-SZFE Adölesan ve Ebeveyn Değerlendirme Formlarından alınan puanların anlamlı bir şekilde arttığı (p<0.05). adölesanların YSZE-II “ben yaptım” bölümünden aldıkları puan anlamlı olarak azaldığı (p<0.05) ancak kontrol grubu ile arasındaki farkın anlamsız olduğu bulunmuştur (p<0.05). SGM’ne Temellendirilmiş Web Tabanlı SZFE programının etkili olduğu belirlenmiştir. Adölesanlarda siber zorbalığın önlenmesi ve müdahalesinde ebeveynlerin de eğitimlere dâhil edildiği, teorik çerçevesi bir hemşirelik modeline temellendirilmiş, web tabanlı ve video anlatımlı uygulamaların kullanılması önerilebilir.
