Tez Adı: Okul Müdürlerinin Teknoloji Liderliği ve Öğretmenlerin Sanal Zorbalık Farkındalıkları
Yazar: Tijen Akada
Danışman: Doç. Dr. Necla Şahin Fırat
Yıl: 2023
Tez Türü: Doktora
Yer Bilgisi: Dokuz Eylül Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı / Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
Özet
Bu araştırmanın amacı, öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin teknoloji liderliği ve öğretmenlerin sanal zorbalık farkındalık düzeylerini çeşitli değişkenler açısından inceleyip bu iki değişken arasında ilişki olup olmadığını ortaya koymaktır. Nicel araştırma yöntemi kullanılan araştırmada veriler, araştırmacı tarafından ISTE-EL 2018 standartlarını temel alarak geliştirilen “Okul Müdürlerinin Teknoloji Liderliği Ölçeği [OMTLÖ]” ve Ayas ve Horzum (2011) tarafından geliştirilen “Öğretmenlerin Sanal Zorbalık Farkındalık Ölçeği [ ÖSZFÖ]” kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın verileri Güz 2022-2023 eğitim öğretim yılında, İzmir ilinin 15 ilçesinde yer alan kamu ortaokullarında görev yapan 671 öğretmenden toplanmıştır. Veriler aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi, ANOVA, LSD testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve Regresyon Analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonuçları aşağıdaki gibi özetlenebilir: OMTLÖ’nün genelinde okul müdürlerinin teknoloji liderliğine ilişkin öğretmen algıları “katılıyorum” düzeyinde ve “yüksek” bulunmuştur. Öğretmenlerin, okul müdürlerinin teknoloji liderliğine yönelik olarak müdürlerinin en fazla “Dijital Vatandaşlık”, en az ise “İşbirliği Odaklı Çalışma ve Vizyon” davranışlarını gösterdikleri şeklinde görüş taşıdıkları saptanmıştır. OMTLÖ’nün genelinde ve “Dijital Vatandaşlık” boyutu hariç “Öğretmeni Güçlendirme ve Öğretimi Geliştirme”, “Okulda Teknolojinin Etkili ve Güvenli Kullanımı”, “İşbirliği Odaklı Çalışma ve Vizyon” boyutlarında İnternette 1-2 saat vakit geçiren öğretmenlerin okul müdürlerinin teknoloji liderliği düzeyine verdikleri puanlar İnternette günde 3-5 saat arası vakit geçiren öğretmenlerden anlamlı düzeyde daha yüksektir. OMTLÖ’nün sadece “Okulda Teknolojinin Etkili ve Güvenli Kullanımı” boyutunda güvenli İnternet kullanma eğitimi almayanların okul müdürlerinin teknoloji liderliği düzeyi puanları bu eğitimi alanlardan daha yüksektir. OMTLÖ’nün genelinde ve ölçeğin “Öğretmeni Güçlendirme ve Öğretimi Geliştirme” ile “Okulda Teknolojinin Etkili ve Güvenli Kullanımı” boyutlarında 1. ve 4. hizmet alanlarında çalışan öğretmenlerin okul müdürlerinin teknoloji liderliği puanları 2. hizmet alanında çalışanlarınkinden ve 3. hizmet alanında çalışan öğretmenlerin puanları da 1., 2. ve 4. hizmet alanlarında çalışan öğretmenlerinkinden anlamlı düzeyde daha yüksektir. “İşbirliği Odaklı Çalışma ve Vizyon” boyutunda 3. hizmet alanında çalışan öğretmenlerin puanları 1. 2. ve 4. hizmet alanındakilerin puanlarından daha yüksektir. “Dijital Vatandaşlık” boyutunda ise 1., 3. ve 4. hizmet alanında görevli öğretmenlerin puanları 2. hizmet alanındakilerden daha yüksektir. Görev yaptıkları okullarda bilişim teknolojileri (BT) sınıfı/laboratuvarı bulunmayan öğretmenlerin okul müdürlerinin teknoloji liderliği düzeyine ilişkin puanları OMTLÖ’nün sadece “Dijital Vatandaşlık” boyutunda okullarında BT sınıfı/laboratuvarı olan öğretmenlerin algılarından daha yüksek çıkmıştır. Öğretmenlerin sanal zorbalık farkındalık düzeylerine ilişkin algılarının “sık sık” seviyesinde ve “yüksek” çıktığı belirlenmiştir. Kadın öğretmenlerin sanal zorbalık farkındalık düzeyleri, erkek öğretmenlerinkinden anlamlı düzeyde daha yüksektir. Öğretmenlerin yaşı, onların sanal zorbalık farkındalık düzeylerinde anlamlı farklılık yaratmamıştır. Ön lisans ve lisans mezunu öğretmenlerin sanal zorbalık farkındalık düzeyleri, lisansüstü mezunu öğretmenlerinkinden daha yüksektir. 1. ve 3. hizmet alanlarında görevli öğretmenlerin sanal zorbalık farkındalık düzeyleri 2. hizmet alanındakilerden, 4. hizmet alanında görevli öğretmenlerin sanal zorbalık farkındalık düzeyleri ise 1. ve 2. hizmet alanlarında görevli olanlarınkinden daha yüksektir. Sosyal medya kullanan öğretmenlerin sanal zorbalığa ilişkin farkındalık düzeyleri, sosyal medya kullanmayan öğretmenlerinkinden daha yüksektir. Okul müdürlerinin teknoloji liderliği düzeyleri ile öğretmenlerin sanal zorbalık farkındalık düzeylerine ilişkin öğretmen algıları arasında anlamlı, pozitif yönde ve düşük bir ilişki ortaya çıkmıştır. Okul müdürlerinin teknoloji liderliği düzeylerinin, öğretmenlerin sanal zorbalık farkındalık düzeylerini anlamlı, pozitif yönde ve düşük düzeyde yordadığı görülmüştür.
