Tez Adı: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Patolojik İnternet Kullanımı, Saldırganlık ve Siber Zorbalık İlişkisinin Değerlendirilmesi
Yazar: Ahmet Yasin
Danışman: Doç. Dr. Sevcan Karakoç Demirkaya
Yıl: 2018
Yer Bilgisi: Adnan Menderes Üniversitesi / Tıp Fakültesi / Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
Özet
Giriş: İnternetin yaygın olduğu günümüzde çocuk ve ergenlerde siber zorbalık/mağduriyet giderek artan oranda görülmektedir ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanısı olan çocukların bu durum için risk taşıdıkları bildirilmektedir. Bu çalışmada, DEHB olan çocuk ve ergenlerde patolojik internet kullanımı, saldırganlık ve siber zorbalık/mağduriyet ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Adnan Menderes Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Hastalıkları Anabilim Dalı Polikliniği’ne Eylül 2017 ile Haziran 2018 tarihleri arasında 10-18 yaş arası erkeklerden, DEHB tanısı alan (n=30) ve herhangi tanı almayanlar (n=30) dahil edilmiştir. Katılımcılar Okul Çağı Çocukları İçin Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli (ÇDŞG-ŞY) ve DSM-5’e dayalı klinik görüşme, sosyodemografik form, Çocuk ve Ergenlerde İnternet/ Bilgisayar Kullanımı Değerlendirme Anketi (Çocuk-Ergen Formu), İnternet Bağımlılığı Ölçeği (İBÖ), Siber Zorbalık ve İnternet Saldırganlığı Tarama Ölçeği (SZİSTÖ), Atilla Turgay Çocuk ve Ergenlerde Davranım Bozuklukları için DSM IV’e Dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeği, Çocuk ve Ergenlerde İnternet/Bilgisayar Kullanımı Değerlendirme Anketi (Ebeveyn Formu),Çocuklar için Saldırganlık Ölçeği Anne-Baba Formu (ÇSÖ-ABF) ile değerlendirilmiştir. Veriler SPSS 17.0 programı ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Hem DEHB, hem de kontrol grubu, yaş ve sosyoekonomik düzey açısından birbirine benzerdi. Haftalık internet/bilgisayar kullanım süresi, İBÖ ve ÇSÖ-ABF puanları DEHB grubunda (13 saat) daha yüksekti (p<0,05). Tüm katılımcılarda iBÖ puanı ile siber zorbalık davranışı (r=0,267) ve ÇSÖ-ABF puanı (r=0,300) arasında bir ilişki saptandı (p<0,05). Siber zorba/mağdur olma ve ÇSÖ-ABF puanları arasındaki ilişki kıyaslandığında ise DEHB grubunda ÇSÖ-ABF’nin kışkırtılmadan fiziksel saldırganlık alt grubu ile siber zorba olma(r=0,419) ve kontrol grubunda da ÇSÖ-ABF’nin kışkırtılmadan fiziksel saldırganlık alt grubu ile siber mağdur olma(r=0,402) arasında saptanmıştır (p<0,05).
Tartışma ve Sonuç: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuk ve ergenlerde sağlıklı kontrollere kıyasla saldırganlık ve patolojik internet kullanım düzeyi daha yüksek olduğu tespit edilmiş ancak siber zorbalık ve mağduriyet arasında fark olmadığı görülmüştür. Siber zorbalık/mağduriyet tanıdan bağımsız olarak görülmektedir. Bu nedenle siber zorbalık ile ilgili farkındalığın oluşturulması ve koruyucu önlemlerin alınması gereklidir.
