Tez Adı: Siber Zorbalık Farkındalık Programının Ergenlerin Siber Zorbalığa İlişkin Farkındalıklarına ve Siber Zorbalıkla Baş Etme Becerilerine Etkisinin İncelenmesi
Yazar: Yeşim Yurdakul
Danışman: Prof. Dr. Aynur Bütün Ayhan
Yıl: 2020
Tez Türü: Doktora
Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü / Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
Özet
Bu araştırmada siber zorbalık farkındalık programının ergenlerin siber zorbalığa ilişkin farkındalıklarına ve siber zorbalıkla baş etme becerilerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, ön test- son test eşleştirilmiş kontrol gruplu yarı deneysel desende yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Antalya İli Konyaaltı ilçesinde, İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı, orta sosyoekonomik düzeyde, iki ortaokulun sekizinci sınıfında öğrenim gören toplam 36 ergen oluşturmaktadır. Deney grubunda 17 ergen, kontrol grubunda ise 21 ergen yer almaktadır. Araştırmada ergenlere ve ailelerine ilişkin sosyo demografik özellikler ve ergenlerin internet kullanım düzeylerini belirlemek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan ”Kişisel Bilgi Formu”, ergenlerin siber zorbalığa ilişkin farkındalık düzeylerini belirlemek amacıyla ”Ergenler İçin Siber Zorbalık Farkındalık Ölçeği”, ergenlerin siber zorbalık ile baş etme becerilerinin değerlendirmek amacıyla ”Sanal Zorbalıkla Baş Etme Ölçeği” uygulanmıştır. Araştırma kapsamında hazırlanan Siber Zorbalık Farkındalık Programı deney grubunda yer alan ergenlere beş hafta boyunca, haftada iki ders saati uygulanmıştır. Araştırma sonucunda deney ve kontrol grubunda yer alan ergenlerin Ergenler İçin Siber Zorbalık Farkındalık Ölçeği ve Sanal Zorbalıkla Baş Etme Ölçeği ön test ve son test puanları incelendiğinde kontrol grubunda yer alan ergenlerin ön test ve son test puanları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Deney grubunda yer alan ergenlerin Ergenler İçin Siber Zorbalık Farkındalık Ölçeği’nin Siber Zorbalık Eğilimi, Siber Zorbalıkla Baş Etme ve Siber Zorbalıktan Korunma alt boyutlarında, Sanal Zorbalıkla Baş Etme Ölçeği’nin ise Yardım ve Bilgi Arama, Bilişsel Güvenlik ve Gizliliği Artırma alt boyutlarında ön test ve son test puanlarında son test lehine anlamlı bir farklılık olduğu, Kaçınma ve Görmezden Gelme alt boyutunda ise anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Programın ve son test uygulamasının tamamlanmasından üç hafta sonra yapılan kalıcılık testi puanlarında da programın etkisinin devam ettiği belirlenmiştir. Araştırma sonucunda ergenlerin siber zorbalığa ilişkin farkındalık düzeylerinin ve baş etme becerilerinin gelişmesine yönelik ilgili kurum ve kuruluşlara, eğitimcilere, araştırmacılara ve ailelere yönelik öneriler getirilmiştir.
