Tez Adı: Lise Öğrencilerinde Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyet Sıklığı ve Bunların Anksiyete ve Depresyon ile İlişkisinin İncelenmesi: Konya Örneği
Yazar: Sema Durna
Danışman: Prof. Dr. Nazan Karaoğlu
Yıl: 2019
Yer Bilgisi: Necmettin Erbakan Üniversitesi / Meram Tıp Fakültesi / Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
Özet
Amaç: Bu çalışma ile Konya il merkezinde değişik okullarda eğitim gören öğrencilerin yaşadıkları siber zorbalık ve siber mağduriyet sıklığının belirlenerek, bu durumlar ile anksiyete ve depresyon riskinin bağlantısının incelenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve yöntem: Kesitsel tipte ve analitik bu çalışma bir Şubat-28 Şubat 2018 tarihleri arasında Konya il merkezinde yapıldı. Araştırmanın evrenini anadolu lisesi, özel lise ve imam hatip lisesi olmak üzere üç farklı türde eğitim gören dokuzuncu, 10., 11., ve 12. sınıf öğrencileri oluşturdu. Her kademeden rastgele seçilen iki şubede okuyan toplam 460 öğrenciye ulaşılması planlandı. Gerekli yasal izinlerin yanı sıra, öğrencilerin ve ailelerinin sözlü – yazılı onamları alındı. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan 23 sorudan oluşan sosyodemografik bilgi formu, 16 sorudan oluşan siber zorbalık ölçeği ve 14 sorudan oluşan hastane anksiyete ve depresyon ölçeği kullanılarak toplandı.
Bulgular: Katılımcıların %56’sı (n=258) kadın cinsiyette, %50,8’i (n=234) 16-17 yaş grubundaydı. İnternetin en çok %44,3 (n=204) oranı ile sosyal ağlar için kullanıldığı belirlendi. Günlük internet kullanım süresi 4,07±3,77 saat olarak bulunurken, alınan e-posta sayısı ortalama sıfır, alınan SMS sayısı beş, sosyal ağlar ile alınan mesaj sayısı ise 50 olarak bulundu. Öğrencilerin %55,7’sinin (n=256) internet denetiminin olmadığı ve %58,7’sinin (n=270) mağdur, %24,5’inin (n=112) hem zorba hem mağdur olduğu saptandı. Katılımcılar %4,3 (n=20) sıklıkla başka çocuk tarafından çevrim içi ortamda kaba söz duyma şeklinde mağduriyete uğradıklarını ifade etti. Erkek öğrencilerde siber mağduriyet puanı 24,1±9,6 olarak bulundu. Günde üç saatten daha fazla internet kullanımının siber mağduriyeti arttırdığı saptandı (p=0,000). Siber mağduriyet puanı ile anksiyete ve depresyon riski arasında pozitif korelasyon tespit edildi. (r=0,263; r=0,249).
Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları gençlerde internet kullanımı artışının, kendine ait bilgisayar ve cep telefonu varlığının siber zorbalık ve mağduriyet riskini artırdığını ortaya koymaktadır. Siber zorbalık ve mağduriyetin etkileri, moral bozukluğu, kızgınlık, öfke, hayal kırıklığına uğrama, kaygı, okula gitmek istememe ve ders başarısının düşmesidir. Ayrıca, siber zorbalık ve siber mağduriyet ile anksiyete ve depresyon arasındaki ilişki özellikle bu yaş grubundaki öğrenciler açısından önemli bir riske daha dikkat çekmektedir.
